“မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဥပဒေမဲ့ သို့မဟုတ် အစိုးရကင်းမဲ့နေတယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။”(ဘာသာပြန်သတင်း)

မတ် ၁၊ VOR

ဘားမားလို့လည်း လူသိများတဲ့မြန်မာနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံအဆင့် အစိုးရအဆင့်မဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းများက ကြီးစိုးထားတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဖရိကနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသအချို့တွေလိုမျိုး မအောင်မြင်တဲ့ နိုင်ငံမဟုတ်ပေ။
လူမျိုးစု 55 သန်းရှိတဲ့ နိုင်ငံဟာကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဖြစ်ပွါးနေပေမယ့်လည်း ပြည်တွင်းစစ်တွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွါးနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်တဲ့အဖွဲ့က မတရားအာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် ပြည်တွင်းစစ်တွေဆက်တိုက်ဖြစ်ပွါးနေပြီး နိုင်ငံသစ်ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းဖို့နဲ့ ရှေ့ဆက်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားပြီး သုံးနှစ်အကြာမှာ စစ်ကောင်စီ လက်အောက်မှာရှိတဲ့ အဖွဲ့ဟာအာဏာချုပ်ကိုင်မှု လျော့နည်းသွားတာဟာ ထင်ရှားပါတယ်။
အစောပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေအောက်မှာရှိတဲ့တိုင်းရင်းသားတပ်တွေလို့ လူသိများတဲ့လက်နက်ကိုင်လူငယ်အဖွဲ့ကို တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ရှုံးနိမ့်သွားနိုင်တယ်လို့သုံးသပ်သူအနည်းငယ်က သုံးသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အာဏာသိမ်းပြီး တစ်နှစ်အကြာမှာ PDF တွေဟာ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ လေ့ကျင့်မှုနဲ့လက်နက်တွေ ရရှိခဲ့ပြီး EAO တွေနဲ့ ပိုပြီးနီးနီးကပ်ကပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့် စစ်မြေပြင် ချိန်ခွင်လျှာဟာ PDF ကို အလေးသာခဲ့ပါတယ်။
မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ဆိုးရွားတဲ့ အမှားကတော့ လူထုထောက်ခံမှု မရှိဘဲရှေ့တန်းနှစ်ရပ်စစ်ပွဲကို စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး EAO လိုမျိုး ရန်ဘက်တွေသာမက လူဦးရေအများစုကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ အစိုးရတစ်ရပ်ကိုပါ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဆန့်ကျင်လိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဖယ်ရှားပြီး တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရဖို့ PDFs နဲ့ EAO မှ ပြင်းထန်တဲ့တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေဟာ အရပ်သားများဦးဆောင်တဲ့ အပြိုင်အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) အောက်တွင် အစမ်းသဘောရောက်လာကြပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလ မတိုင်မီကမြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ် တပ်မတော်၊ တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်နဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့ ပါဝင်တဲ့ ညီနောင် မဟာမိတ်အဖွဲ့ ဟာတရုတ်နိုင်ငံနဲ့ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ မြို့ပေါင်း နှစ်ဒါဇင်ကျော်နဲ့ စစ်စခန်းများစွာကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
များများတိုက်လေလေ စစ်ကောင်စီလူအင်အားနဲ့စိတ်ဓာတ်များ ယုတ်လျော့လာလေလေဖြစ်ပါတယ်။
ယခုအခါ စစ်ကောင်စီ ဟာ ထိရောက်တဲ့ အာဏာပိုင်မဟုတ်တော့ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံကိုကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ယူဆရပေမယ့်လည်း စစ်ကောင်စီဟာ မိမိလူမျိုးရဲ့လက်ခံမှု လုံးဝမရရှိဘဲ နိုင်ငံတွင်း နယ်မြေတွေထိန်းချုပ်မှု လျော့သထက်လျော့လာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
Bamar Heartland ရှိ အဓိကမြို့ကြီးများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဆဲဖြစ်ပေမယ့် စစ်ကောင်စီ ဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ခုခံမှုကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ ချုပ်ကိုင်ထားဖို့ စစ်ကောင်စီက တိုက်ပွဲတွေ ပိုများလာနေတယ်။
PDFs နဲ့ EAO တွေဟာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ တိုက်ပွဲဝင်နေချိန်မှာ စစ်ကောင်စီဟာ နေပြည်တော်၊ ရန်ကုန် နဲ့မန္တလေး လိုမျိုး မြို့ကြီးတွေကိုအဓိကထား ထိန်းချုပ်ထားဖို့အတွက်နောက်တန်းအစောင့်အကြပ်တွေနဲ့အတင်းအကြပ် တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ အမိန့်နာခံဖို့ငြင်းဆန်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်လိုစိတ် ပျောက်ဆုံးနေတာကြောင့် စစ်ကောင်စီရဲ့ကျဆုံးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီရဲ့ နောက်ဆုံးပေါ် စစ်မှုထမ်းဥပဒေဟာ ငယ်ရွယ်တဲ့အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်မှုထမ်းစေခြင်းဟာ စစ်ကောင်စီအင်အားအဆင့်နဲ့ စိတ်ဓာတ် နိမ့်ကျနေတဲ့ လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်မှုထမ်းရနိုင်ချေရှိတဲ့ လူငယ်တချို့ဟာ စစ်မှုထမ်းဥပဒေအသစ်မှထွက်ပြေးခြင်း သို့မဟုတ် လာဘ်ထိုးခြင်းတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တာတွေကတော့ အံ့ဩစရာမဟုတ်တော့ပါဘူး။
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဥပဒေမဲ့ သို့မဟုတ် အစိုးရကင်းမဲ့နေတယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး။
ဥပမာအားဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော ကရင်နီပြည်နယ်မှာကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီနဲ့ကရင်နီအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦးတို့ နှစ်ဖွဲ့စလုံးဟာ စစ်ကောင်စီ ကို အဓိကအနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပြည်နယ်အတွင်းရှိ “လွတ်မြောက်နယ်မြေ” အများအပြားဟာ ကရင်နီယာယီအလုပ်အမှုဆောင်ကောင်စီ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။
အခြားပြည်နယ်မဟုတ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းမတွေဟာ ယခုအခါ စစ်ကောင်စီ ထက် မြန်မာနိုင်ငံကို ပိုမိုစုပေါင်းချုပ်ကိုင်ပြီး အုပ်ချုပ်တဲ့အထိ နေရာတကာမှာ ကြီးစိုးလာနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေနဲ့ ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ အာဆီယံ အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ပြဿနာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာကို လေ့လာဖို့ဖြစ်ပြီး ကြားဖြတ်ကာလမှာ အရပ်သားအစိုးရတွေနဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေ ညှိနှိုင်းမှုတွေ ပြုလုပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေဟာ ယိုယွင်းနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသစ်နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်တွယ်စီမံဖို့ အဆင်သင့်ရှိမနေပါဘူး။
2021 ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီကို အဓိကပစ်မှတ်ထား ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အာဆီယံရဲ့ “အချက်ငါးချက် သဘောတူညီမှု” (5PC) ဟာလည်း ပျက်သုဉ်းသွားခဲ့ပါတယ်။
5PC မှာ Asean Coordinating Center for Humanitarian Assistance on Disaster Management (AHA Centre) ရဲ့ ပါဝင်မှုဟာ မြန်မာနိုင်ငံကိုအာဆီယံရဲ့ ဗဟိုပြုချဉ်းကပ်မှု လွဲမှားနေခြင်း သင်္ကေတဖြစ်ပါတယ်။
AHA Center ဟာ ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကြားခံအဖြစ်မဟုတ်ဘဲ ငြိမ်းချမ်းရေးကာလအတွင်း ဒေသဆိုင်ရာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို စီမံခန့်ခွဲရန်အတွက် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက် ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်ကို ဆိုးရွားစွာ ခံစားနေကြရတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့ ထိုင်းနိုင်ငံက မကြာသေးမီက ကြေညာခဲ့ပါသေးတယ်။